De operationele dagboeken van de Squadrons op B91 toegevoegd.

De RAF Squadons op B91 produceerden historische verslagen van hun activiteiten. Ze staan bekend als de Operations Record Books [ORBs]. In de ORBs van maart/april 1945 worden de dagelijkse activiteiten op en vanaf B91 beschreven. Ze geven een goed beeld van het vliegveld, de weersomstandigheden, de sorties (vluchten), de verkenningen (recce), de uitgeschakelde doelen en de geleden verliezen.

Zie: De operationele dagboeken van de Squadrons op B91


De week van de burgemeester

Burgemeester Marriët Mittendorff

Activiteiten in de buitenlucht kunnen doorgaan als we op gepaste afstand blijven. Dat is fijn, want daardoor kunnen er dingen plaatsvinden waar mensen blij van worden. Zo was ik bij de onthulling van het bord, dat aangeeft waar vroeger ons vliegveld in Malden was. Officieel Airstrip B91. De Engelse militaire luchtmacht heeft daar in korte tijd een grote landingsbaan neergelegd. De baan was belangrijk tijdens de laatste gevechten van de Tweede Wereldoorlog. Dertien woningen moesten er voor wijken en de molen werd ontdaan van de wieken. Er was ook belangstelling vanuit Engeland voor de onthulling van deze Airstrip, die in de nadagen van de oorlog veel betekend heeft maar nu bijna vergeten was.

Mooi tijdens de onthulling waren de verhalen van de mensen die in die tijd nog kinderen waren en de oorlog en dus ook de bouw van de Airstrip als leuk-spannend beleefden. Zich niet bewust van enig gevaar, maar volop genietend van meedoen op grote graafmachines of in cockpits. Dankzij twee initiatiefnemers staat er nu een bord met de gegevens, zoals een tekening van de baan en de toegangspas van een bewoonster. De geschiedenis is vastgelegd door ook al weer zo iemand die vrijwillig jarenlang de zaak heeft uitgezocht. Geweldig toch! Er loopt ook een wandeling langs: Ommetje de Kop van Malden. Mooi wat al die mensen samen weer tot stand hebben gebracht.

Marriët Mittendorff

De week van de burgemeester 21-08-2020 (pdf)

Bron: Het Gemeente Nieuws van vrijdag 21 augustus 2020

Onthulling herdenkings-plaquette Airstrip B91 Malden

Onthulling plaquette door burgemeester Marriët Mittendorff en group captain Stuart Gregory

In het kader van ‘Heumen herdenkt 75 jaar vrijheid’ heeft burgemeester Marriët Mittendorff op vrijdag 7 augustus een gedenkteken met een herdenkingsplaquette onthuld op de plek waar in maart 1945 een tijdelijk militair vliegveld werd aangelegd. Dit vliegveld strekte zich uit van de bebouwde kom van Malden tot aan sportpark De Kluis. Voor de aanleg moesten destijds 13 woningen wijken.

Bij de onthulling waren vanwege de RIVMmaatregelen maar 20 mensen aanwezig, waaronder group captain Stuart Gregory van de Royal Airforce en families die destijds in het gebied woonden.

Aanleg B91 in 17 dagen
Op 8 februari 1945 barstte de Operatie Veritable los en startte het Rheinland Offensief. De geallieerden hadden behoefte aan een vliegveld dichtbij het front, zodat door de piloten meermalen per dag kon worden gevlogen. Op 1 maart startte daarom de aanleg van Airstrip B91 en al op 17 maart 1945 (!) werd het vliegveld geopend. Het vliegveld kon worden gebruikt voor 184 vliegtuigen.

Noodgedwongen vertrek van 13 families
Voor de aanleg moesten 13 Maldense families hun huis verlaten. Hun huizen werden met de grond gelijk gemaakt. Het ontbreken van bebouwing is het enige zichtbare overblijfsel van vliegveld B91. Ook zijn er nog steeds stalen platen die destijds de landingsbaan vormden, terug te vinden in afrasteringen. Over het voormalig vliegveldterrein loopt een wandelpad met de naam Airstrippad, dat herinnert aan het verdwenen vliegveld.

Primeur Britse straaljager
Op 13 april 1945 arriveerden tien Gloster Meteors op B91. Dit was de eerste keer dat deze Britse straaljager op het Europese vasteland werd gestationeerd. Vanaf 21 maart werden al diverse squadrons met Hawker Typhoon jachtbommenwerpers, uitgerust met boordgeschut en raketten, gestationeerd ter ondersteuning van Operatie Plunder en Varsity. Het doel van deze operatie was om in Duitsland de Rijn over te steken in de opmars naar vereiste veel moed van de piloten omdat de
aanvallen vaak plaatsvonden op lage hoogte, waardoor ze sneller door vijandelijk vuur geraakt konden worden. Mede daardoor zijn relatief veel vliegers gesneuveld.

B91 was kort in gebruik
Het vliegveld was maar korte tijd in gebruik. In april 1945 vertrokken alle militaire vliegtuigen naar een vliegveld nabij het front in Duitsland. B91 speelde toen geen tactische rol meer. Na de oorlog werd het terrein weer als landbouwgrond in gebruik genomen.

Ommetje Kop van Malden
De gemeente Heumen heeft samen met de Stichting Heemkunde Malden het ommetje ‘Kop van Malden’ ontwikkeld, dat langs dit gedenkteken en andere interessante locaties voert in het gebied tussen Malden en Nijmegen. Het nieuwe ommetje is 7,5 km lang en vanaf 7 augustus te bewandelen. Meer informatie hierover is te vinden op de website van Stichting Heemkunde Malden. Brochures zijn verkrijgbaar bij het startpunt Coffyn, Rijksweg 65 Malden.

Onthulling herdenkingsplaquette Airstrip B91 Malden (pdf)

Bron: Het Gemeente Nieuws van vrijdag 21 augustus 2020

Airstrip Malden: niet langer een vergeten vliegveld

Onthulling Gedenkteken

KEES VAN DREUMEL HEEFT DE VLIEGTUIGEN NOG ZIEN LANDEN. Foto: THEO PEETERS

Het is maar een zandpaadje: het Airstrippad in Malden. Sinds gisteren staat er een gedenkteken met infobord. Hier lag aan het eind van de Tweede Wereldoorlog een belangrijk vliegveld van de geallieerden. Allang verdwenen, maar niet meer vergeten.

Van RONALD PETERS

VLIEGVELD DE KLUIS, OFWEL AIRSTRIP B91

‘Ik had tot dan alleen paard en wagen gezien. En dan ineens al die vliegtuigen, tanks, enorme graafmachines. Als ik thuis de deur uitstapte, dan stonden daar de vliegtuigen geparkeerd. Dan gebeurde het wel eens dat een piloot mij optilde en in de cockpit zette.”

12 jaar was Kees van Dreumel toen de geallieerden in april 1945 begonnen aan de bouw van een vliegveld tussen Malden en Nijmegen. Of preciezer: tussen de bebouwde kom van Malden en het huidige sportpark De Kluis. Een belangrijk vliegveld waarvandaan in totaal 150 vliegtuigen vertrokken om grondtroepen te ondersteunen. Maar waarvandaan ook voor het eerst een straaljager werd ingezet op het vasteland: de Gloster Meteor. ,,En dan waren er ook die enorme graafmachines. Daar mocht ik ook graag op meerijden. School was dicht, dus ik had tijd zat. Je kunt wel zeggen dat ik meegeholpen heb met de aanleg van het vliegveld.”

De nu 86-jarige Van Dreumel deed zijn verhaal gisteren tijdens de onthulling van het gedenkteken waar niet alleen op een informatiebord het verhaal over het vliegveld staat, maar waar ook vier stalen platen (PSP-platen) een bankje ondersteunen. Het zijn vier van de 50.000 platen die destijds dienden als ondergrond voor de start- en landingsbaan. Voor de aanleg van de baan werden dertien huizen platgeschoven. Het huis van de familie Van Dreumel mocht blijven staan. ,,Maar de bijgebouwen werden wel gesloopt. Wij moesten tijdelijk naar een herenhuis waar nu de velden van Union zijn. Daar had de NSB in gezeten. Toen we na de oorlog terugkwamen, is mijn vader twee weken bezig geweest de boel schoon te maken. Wij hadden een melkhandel. Van de koelbak voor de melkbussen hadden de soldaten een wc gemaakt.”

Het gedenkteken is een idee van Hans te Loo en Jan Mulder, beiden vrijwilliger bij het Vrijheidsmuseum in Groesbeek. Te Loo: ,,Wij fietsten vorig jaar tijdens de Market Garden-herdenking de Battlefieldtour en kwamen hier ook langs. Niets te zien! Dat moest anders dachten we. En gelukkig, de burgemeester fietste toevallig met ons mee. En dit is het resultaat.”

Maldenaar Jaap Been doet al sinds 1993 onderzoek naar het vliegveld. ,,Wij hadden toen als gastgezin enkele veteranen op bezoek. Die vertelden dat er bij Malden een groot vliegveld had gelegen. Ik had daar nog nooit van gehoord.” Been bracht alle foto’s, documenten en verhalen die hij verzamelde onder op de website Airstrip-b91.nl (zie kader), naar de officiële naam van het veld, dat beter bekend werd als vliegveld De Kluis.

Eigen geschiedenis

De officiële opening van het gedenkteken was gisteren voorbehouden aan burgemeester Marriët Mittendorff en group captain Stuart Gregory van de Royal Air Force. Hij wist te melden dat tijdelijke vliegvelden ook vandaag de dag nog altijd worden aangelegd met PSP-platen. ,,Ik zie in dit verhaal, in de omstandigheden waaronder dit vliegveld werd aangelegd, ook een beetje mijn eigen geschiedenis terug op plekken als Sierra Leone en Afghanistan. Maar”, benadrukte hij, ,,laten we ons ook realiseren dat het hier niet gaat om dit stukje grond, maar om de piloten die hiervandaan vertrokken zijn voor onze bevrijding. Piloten die dat vaak ook niet hebben overleefd.”

Bron: De Gelderlander, zaterdag 8 augustus 2020

Airstrip Malden niet langer een vergeten vliegveld.pdf

13 huizen moesten plat voor vergeten vliegveld in Malden

MALDEN – Het is een vergeten vliegveld uit de Tweede Wereldoorlog. Nu 75 jaar geleden aangelegd tussen Nijmegen Malden. Vrijdag is een gedenkteken onthuld op de plek waarin 1945 talloze gevechtsvliegtuigen opstegen om de geallieerde grondtroepen naar Duitsland te helpen in hun tocht naar Berlijn.

GESCHREVEN DOOR Rob Haverkamp

Het is nu niet veel meer dan wat zandweggetjes achter een tuincentrum. Jo Groenen uit Malden was 14 toen daar zijn ouderlijk huis en de tuin ineens onderdeel werden van een vliegveld van de Britse Royal Air Force. “Wij, als kinderen, vonden dat prachtig dat er een vliegveld kwam”, blikt hij terug. “En bij ons in de tuin.”

Tank dwars door je huis

Het huis waar Jo woonde stond aan de rand van het vliegveld. Dertien andere gezinnen hadden minder geluk. Hun huis stond in de weg voor de start- en landingsbaan van anderhalve kilometer lang. “Die mensen kregen één dag de tijd om nog wat spullen te pakken. Binnen een dag moesten ze weg wezen”, schetst Jaap Been hun lot.

Hij is een amateurhistoricus die jaren geleden al verhalen van betrokkenen optekende en hun ervaringen samenvatte op een website die het verhaal van het vliegveld vertelt.

Het zal je huis maar wezen. “Toen kwamen er grote tanks. Die reden de voordeur naar binnen en de achterdeur uit. Net zo lang tot het huis plat was. Een grote bulldozer groef een gat van acht meter en daar werd dan het hele huis in geschoven.” Op de enorme vlakte werden 100.000 geperforeerde stalen platen neergelegd van 30 kilo per stuk.

Maar een maand in gebruik

Ze boden plek aan 150 gevechtsvliegtuigen die een belangrijke rol speelden in het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog. Wie goed kijkt, vindt ook nu nog – 75 jaar later – van die platen in de omgeving terug. Bijvoorbeeld als afrastering van percelen. “Overal verspreid vind je ze terug hier in Malden”, weet ook Rob van Ham. Zelf gebruikt hij er ook eentje. “Hier wordt hij heel handig gebruikt als plat om de mest de mesthoop op te rijden.”

Slechts een maand lang werd het vliegveld intensief gebruikt. Daarna verdwenen de militairen en vonden veel van de stalen platen dus een nieuw thuis bij boeren in de omgeving. Wat achter bleef was een kale vlakte. Tot ongenoegen van jeugdige Maldenaren als de 14-jarige Jo. “Ja, dat vonden wij natuurlijk jammer. Toen was het afgelopen. Zo vlug als het gekomen is was het ook weer weg.”

Bron: Omroep Gelderland, 7 augustus 2020

13 huizen moesten plat voor vergeten vliegveld in Malden (pdf)

Airstrip B91: verdwenen vliegveld in Malden weer zichtbaar

Door: Bram van Zundert

Meer dan dertig jaar verzamelde Maldenaar Jaap Been (66) in binnen- en buitenland informatie over Airstrip B91, een groot militair vliegveld dat de Engelsen in maart 1945 in noodtempo aanlegden in Malden. Bijna honderdvijftig geallieerde gevechtsvliegtuigen stegen er op richting Duitsland om in de laatste maanden van de oorlog het Rijnlandoffensief te ondersteunen.

De onthulling van een plaquette ter nagedachtenis aan het verdwenen vliegveld laat door de maatregelen tegen het coronavirus nog even op zich wachten. Maar van uitstel komt geen afstel, als het aan Maldenaar Been ligt. 

“Dertien Maldense families moes ten voor de aanleg van het vliegveld hun huis verlaten”, zo ontdekte Been. “Een aantal van hen zou bij de onthulling van de plaquette op 30 maart aanwezig zijn, maar dat ging nu niet door. Dat komt nog wel.”

Voorlopig herinnert slechts de naam Airstrippad, de verbinding tussen de Veldweg en de Nerts straat achter Intratuin in Malden, aan de geschiedenis. “Dat bordje staat precies waar de vliegtuigen opstegen en landden. Veel Maldenaren weten er niet van, maar het was een landingsbaan van 1400 meter, alles bij elkaar een ongekend groot gebied, in slechts zeventien dagen aangelegd. Daarbij zijn meer dan vijftigduizend geperste staal platen gebruikt.”

De oplettende wandelaar ziet de platen 75 jaar later nog altijd in de omgeving terug. “Na de oorlog zouden de geallieerden de platen ophalen, maar toen ze kwamen waren er al heel veel verdwenen; de boeren in de omgeving waren ermee gaan lopen. Je ziet ze nog steeds als erf afscheiding.”

Twee van de platen zijn gerestaureerd en worden bij de plaquette tentoongesteld. Wanneer dat gebeurt, wordt later bepaald. 

Meer informatie: airstrip-b91.nl

Uit: Gelderland herdenkt 75 jaar vrijheid. Mei 2020

Operatie Faust en het akkoord van Achterveld

Regio wacht ‘invasie’ van geallieerde troepen

Met het naspelen van Operatie Faust wordt volgend jaar mei het Akkoord van Achterveld herdacht. Na dit akkoord op 28 april 1945 kwam via de lucht en land noodhulp op gang voor het hongerige westen.

Door: MARANKA PATER

Wie de namen ‘Operatie Manna’ en ‘Operatie Chowhound’ hoort, zal wellicht meteen denken aan de grote voedseldroppingen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Operatie Faust is minder bekend, iets waar Hans Birnie en Wim Hoekwater van Keep them Rolling verandering in willen brengen. De vereniging bestaat uit leden die allemaal een oud legervoertuig hebben waardoor ze in feite een rijdend museum zijn. Hoekwater: ,,Van 2 tot en met 10 mei 1945 zijn er grote voedselbevoorradingen over het land geweest met hulp vanuit Engeland en Amerika. Eén van onze leden, Rob van Oost, is geboren in Rotterdam. Hij heeft als klein jongetje de verhalen van zijn oudere zussen en zijn ouders gehoord over de Hongerwinter. Het gezin heeft heel erg geleden onder de Hongerwinter, iets wat bij hem in het hoofd is blijven zitten. Hij kwam met het idee om Operatie Faust na te spelen.”

Keep them Rolling heeft eerder ‘the Final Push’ georganiseerd, het naspelen van de opmars van de Canadezen vanuit het zuiden naar Groningen. Met de 75-jarige bevrijding in zicht willen ze volgend jaar mei de grootste humanitaire operatie in Nederland dunnetjes overdoen. ,,In de Sint Jozefschool in Achterveld, wat nu de Moespot is, was in de oorlog een conferentie over de voedselhulp met de bezetter. We willen met echte acteurs de gebeurtenissen van toen in beeld brengen.”

De eerste voedselpakketten werden gedistribueerd vanuit de Oude Veemarkthallen in Den Bosch. In de pakketten zat voedsel als gecondenseerde melk, ingeblikt vlees, biscuits, droge kaakjes, boter en suiker. Birnie: ,,De voedselpakketten die gebruikt worden om de operatie na te spelen worden gevuld met hedendaagse voeding, gesponsord door supermarkten en andere bedrijven.”

Duizend kisten
De duizend kisten, die voorzien worden van bestickering zoals deze in de Tweede Wereldoorlog eruitzagen, worden in Den Bosch ingeladen in de voertuigen van Keep them Rolling. Birnie: ,,Vanuit Den Bosch rijden we met witte vlaggen op onze voertuigen naar Malden, waar vroeger het vliegveld B91 zat. Hier werden de geallieerde officieren ingevlogen die naar de Voedselconferentie in Achterveld gingen.”

In Malden zal de groep een bivak houden. Mogelijk komen er vliegtuigen die uit de Tweede Wereldoorlog stammen naar Malden toe. Birnie: ,,We willen er echt een groots publieksevenement van maken. We zijn in gesprek met de stichting Historische Vlucht, onderdeel van de Luchtmacht, om de oude vliegtuigen een rol te geven. Het is de bedoeling dat we in Malden ook een herdenking houden.”

Bivak
De Duitsers gaven aan dat er voedselhulp verleend mocht worden, maar dat dit niet door geallieerde militairen gedaan mocht worden in bezet gebied. Het voedsel werd daarom in neutraal gebied opgeslagen en gecontroleerd door de Duitsers, waarna het weer werd doorgevoerd naar voedseldepots in het westen. Hoekwater: ,,Onze leden zullen als ze oud bezet gebied inrijden een stop maken en allemaal hun legerkleding vervangen door burgerkleding uit die tijd.”

Bij diverse plaatsen wordt gestopt om aandacht te schenken aan Operatie Faust. Er zijn diverse gesprekken gaande met betrokken gemeenten omdat de groep een aantal nachten bivak zal houden. Bij aankomst in Utrecht worden de duizend voedselpakketten overgedragen aan voedselbanken en verpleegtehuizen. Birnie: ,,Om de cirkel en de symboliek weer rond te maken willen we het voedsel overdragen aan een goed doel.”

De verwachting is dat tweehonderd Canadezen overkomen. Hoekwater: ,,Er zullen Canadezen bij zijn die een erewacht zullen vormen tijdens de herdenkingen. We verwachten dat Operatie Faust het grootste evenement wordt in de viering van de 75-jarige bevrijding.”

Uit de Gelderlander van 26 april 2019

Operatie Faust en het akkoord van Achterveld (pdf)

Het Maldense Airstrippad

Zeventien paden en ‘straatjes’ in de gemeente Heumen gaan niet meer anoniem door het leven. Met hun namen leren ze ons iets over de omgeving en de geschiedenis. Een van de paden is het Airstrippad. Dit is een bestaand pad dat tot nu toe geen naam heeft. Het is gelegen op de plaats waar het verdwenen vliegveld “Kluis bij Nijmegen” lag. Het vormt de verbinding tussen de Veldweg en de Nertstraat.

“Een straatje voor een goeiige mopperaar” komt uit de Gelderlander van dinsdag 24 mei 2016. Met dank aan Jasper van Gruijthuijsen.Een straatje voor een goeiige mopperaar