Interview met Leny Polman door Jaap Been op 3 oktober 2020

Waar woonde U in de oorlog?
In de oorlog woonde ik op de Rijksweg C185, nu de Sint Jacobsweg 3 in Malden. Wij hadden een bloemenkwekerij. Achter ons huis stonden de kassen. Mijn broer Wim is later naast ons op nummer 5 gaan wonen waar hij een Galerie had. Naast ons op C184, nu de Sint Jacobsweg 1, woonde Quack de kleinzoon van de oprichter van het Quack monument in Nijmegen. Ik heb 10 jaar op de kwekerij gewerkt. Ik ging alleen met vrachten bloemen naar de markt of de veiling. Toen ik in 1951 trouwde heeft mijn broer Wim de kwekerij overgenomen. We maakten hoofdzakelijk bruidswerk en grafkransen.

Met wie woonde U daar nog meer?
Ik woonde daar met mijn vader en moeder en met mijn broers Wim en Piet en mijn zussen Riet (Mariet) en Willy. In de voorkamer bij ons woonde vader en moeder de Vree met de kleine Gerda van anderhalf. Ze waren evacués uit Elst. Ze hebben een jaar bij ons ingewoond.

Hoe oude was U toen het vliegveld werd aangelegd?
Ik ben geboren in 1924. Toen het vliegveld aangelegd werd in maart 1945 was ik 20 jaar. Na de oorlog ben ik naar de huishoudschool gegaan. Toen ik van school afkwam kon ik een goede baan krijgen maar van mijn vader mocht ik de deur niet uit. Ik ben niet geworden wat ik wilde worden maar heb wel een gelukkige tijd gehad tussen de plantjes.

Wat weet U nog van de aanleg van het vliegveld?
Van de aanleg weet ik niet veel ondanks dat we vanuit ons huis vrij uitzicht hadden op de Rijksweg. Het vliegveld lag er opeens en we konden de vliegtuigen zien landen en opstijgen. De brandstof voor de vliegtuigen werd aan de kant van het bos opgeslagen. We hadden weinig last van de vliegtuigen. Mijn vader en broers gingen vaak naar het vliegveld kijken. Mijn broer Wim kan nog zo veel vertellen. Hij liep vaak met de militairen mee. De piloten maakten ’s avonds regelmatig een praatje met de omwonenden. Ik weet nog dat de PSP platen gebracht werden over de Rijksweg met hele lange trailers. Toen het vliegveld opgeruimd werd zijn we nog PSP platen wezen ophalen, zo’n 20 stuks. De platen werden als schappen gebruikt in de bloemenkassen. Nog niet zo lang geleden, toen de kassen opgeruimd werden, zijn de platen naar de sloper gegaan.

Herinnert U zich nog speciale gebeurtenissen?
Ik zat met 3 vriendinnetjes op een bankje aan het begin van de Grootstalselaan. Uit de richting Venlo kwam er over de Rijksweg een truck met militairen aanrijden. Annie Gommers van de Heyendaalseweg begon te geinen en maakte een lange neus. De truck is toen gestopt en ze hebben Annie meegenomen. Annie is nooit meer teruggekomen. Ze bleek verkracht te zijn en in het ziekenhuis te zijn overleden.

Op boerderij van Tax langs de weg naar Kerkhof is op 2 oktober 1944 een splinterbom gevallen waarbij Mw. Petronella Kroes-Tax die in verwachting was en haar driejarige dochter Maria Henrica Geertruida (Rietje) Kroes om het leven zijn gekomen (een splinterbom is een clusterbom die in kleine fragmenten uiteenspat na de ontploffing; JB). Er werden drie avonden lang bij de lijkkist rozenkransen gebeden. Op de derde avond werd de gestorvene getoond.

De familie Kerkhof woonde tegen het bos aan. Moeder Kerkhof kreeg nog een nakomelingetje toen de oudste al 18 was.

Als je bij de Sint Jacobsweg de Rijksweg overstak had je Rijnen en van Straten die woonde in het blok met de drie dubbele woonhuizen. Daar net achter woonde Theunissen de melkboer. Daar woonden ook Broekman, Peters, Gommers en Bernard Terstegen. Terstegen staat op de groepsfoto met de Spitfire (boven, derde van rechts).

De jongen van Rijnen is in militaire dienst omgekomen in de oorlog. Hij was van onze leeftijd.

We hoorden regelmatig vliegende bommen overkomen. Op een dag kwam er een V1 op de boerderij van Broekman in Hees.

Op een dag stonden mijn broers Wim en Piet op de kwekerij hout te zagen toen er een splinterbom vlak achter hun neerkwam. Ook is er een bom in de bloemenkas gekomen. Volgens de EOD kan de bom geen kwaad omdat hij 3 meter diep ligt. De verwarmingskelder op de kwekerij werd gebruikt als schuilkelder tijdens de luchtlandingen van 17 september 1944. Er is toen ook nog op ons geschoten op de kwekerij. De vluchtende Duitsers zaten aan de overkant ik de hooimijt van Theunissen en kwamen er met de handen omhoog uit. Uit kwaadheid hebben ze toen op ons geschoten. De kogels vlogen ons om de oren.

In de Vereniging in Nijmegen werd veel gedanst. Onze latere gezinshulp Tiny de Boer was daar in de oorlog ook wezen dansen.

Ik ben getrouwd in het gemeentehuis in Malden waar ik in de kerk ook mijn eerste communie gedaan heb. Ik moest wel eerst 6 weken lessen volgen op de Mariaschool. Op een dag was ik op weg naar de les in een rioolpijp onder de Rijksweg doorgekropen. Onder de spinnenwebben kwam ik op de les. Ik had zelf op school in Brakkenstein naast Rooms leven gezeten waar ze al met potlood schreven. We liepen naar school vanaf ons huis schuin over het land naar het huis met de twee punten langs de Rijksweg (Rijksweg 14/16; Luc-Rika). De kinderen in Malden liepen nog op klompen en hadden een griffel en een lei om te schrijven.

In 1956 is Montgomery is nog bij ons thuis geweest tijdens een bezoek aan Nijmegen. Chris Bisschop, de broer van mijn zwager Rinus was er ook bij. Hij was tolk in het Engelse leger.

Onze kwekerij had drie kassen. In een van die bloemenkassen was onder een tablet een holte met een radio waar tussen de middag om 1 uur stiekem naar de nieuwsberichten van radio Oranje geluisterd werd. Kees Wanders, een NSB’er, kwam vaak onverwachts langs. Vader kwam dan gauw de kas uit en deed dan of hij gewerkt had.

In onze schuur hielden we clandestien een varken. Mijn broer Wim ging stiekem met een kar en daarop een ton naar Hartman waar militairen in huis zaten. Hij haalde daar dan aardappelschillen e.d. op. Zij hadden veel keukenafval. Hartman woonde in het laatste dubbele huizenblok langs de Rijksweg (Rijksweg 27) naast Vogel. Ze kregen ook vaak blikken cornedbeef en koekjes van de militairen mee in de ton en later ook suiker.

Mijn broertje Piet van 10 mocht een keer met de militairen mee naar het front over de Waal. Mijn ouders waren zich rot geschrokken toen ze dit achteraf hoorden. Tijdens het trouwen van mijn zus Willy in de oorlog had hij een uniform aan van de militairen. Willy was costumière en had het uniform op maat gemaakt.

Vanaf de kwekerij hadden we de parachutisten tijdens de luchtlandingen uit de vliegtuigen zien komen. Dat was in de richting van de Broekkant. Zover konden we kijken. Het bos was nog jonge aanplant.

Na de luchtlandingen gingen we naar de kerk in Brakkenstein. Tijdens de kerkdienst hoorden we het luchtalarm en er werd geschoten. We mochten de kerk niet uit en pas een uur na de kerkdienst zijn we naar huis gegaan. Op de Scheidingsweg vielen de splinterbommen. Er waren veel gewonden. Ze werden op een truck naar het Militair hospitaal in het NEBO-klooster vervoerd.

Na de oorlog gingen we dansen bij Café Nillisen. Café Nillisen stond op de plaats van café de Molen nu het wokrestaurant.

Om te kunnen koken en om het huis te verwarmen ging mijn vader ’s avonds met buurman Quack die op de Sint Jacobsweg 1 woonde bomen omzagen voor het hout. Quack had een hondenkennel en het was altijd veel herrie.

Hebben er ook militairen bij U in huis gezeten?
Een Engelsman genaamd Ross – een hoge piet – heeft een tijdje bij ons een kamer gehad maar verder hebben er geen militairen bij ons in huis gezeten. Ze waren wel kind aan huis en kwamen na diensttijd vaak bij mijn moeder voor een praatje en een kop koffie of thee. Ze deed ook de was voor de militairen. Als dank hebben ze toen een keer al het gezaagde hout gehakt. Er waren keurige jongens/militairen bij die met ons naar de nachtmis gingen. Canadezen (Franc, Meck) hebben nog bij ons thuis kerst gevierd. Sommige militairen waren al wat ouder en beschouwden ons als hun kinderen. Nadat het vliegveld al verlaten was lande er nog een Spitfire. De piloot kwam bij ons thuis. Er zijn toen veel foto’s gemaakt.

Waar sliepen de piloten en het andere personeel van het vliegveld?
De piloten van het vliegveld sliepen in tenten maar ook in het huis van de NSB’er Hartman. Dit was het laatste huis van de twee-onder-een-kap woningen langs de Rijksweg (Rijksweg 27). Hier werden ook eens in de week ’s avonds films vertoond voor de militairen. Mijn zus Willy is met haar verloofde Rinus Bisschop ook nog uitgenodigd om naar de films te komen kijken. Het waren voornamelijk oorlogs- en liefdesfilms.

Is er iets dat nu nog aan het vliegveld herinnerd?
Ja de PSP platen maar er ligt ook nog veel oorlogstuig in de grond langs de Oprijlaan en de Sint Jacobsweg o.a. geschut en splinterbommen die niet zijn afgegaan.

Kent U nog andere mensen die in de buurt van het vliegveld gewoond hebben?
Op de Rijksweg 15/17 woonde Tonneke van Diek (Antonia van Dijk) een oude vrouw alleen met haar geiten. Ze stonk verschrikkelijk naar de geiten. We zagen haar vaak met een zeis en een kruiwagen op pad gaan om gras voor de geiten te halen. Op een dag is ze dood tussen de geiten gevonden (ze is op 12 februari 1951 op 67 jarige leeftijd overleden; JB). Aan de Nertsweg woonde Jan Hilgers. Hij had een nertsfarm.
Op de Rijksweg 12, schuin tegenover McDonald’s, woonde Trijntje Plet in een klein rood huisje, een soort zomerhuisje zonder stromend water, verwarming of toilet. Ze was altijd in het zwart gekleed met hoge schoenen. Op een fiets met op de bagagedrager een kist reed ze door Malden en Nijmegen. In die kist zat het lokvoer waarmee ze loslopende honden ving. De gevangen honden gingen dan mee naar huis. Als de honden gepoept hadden legde ze een plankje over de uitwerpselen. Na een paar dagen drogen ging het plankje eraf en had ze weer goede mest. Ook haalde ze dronken mannen van de straat. Die bracht ze dan naar wijkagent van Kerkhof bij de politiepost in Brakkenstein of naar wijkagent Gunsing bij de politiepost op de hoek van de Heiweg en de Sint Annastraat in Nijmegen. Ze gingen dan een nacht de cel in. Trijntje had een vreedzaam karakter. Ze wijde haar leven aan mensen, dieren en de natuur. Veel over Treintje is nog te vinden in het Politiearchief. Trijntje Plet had geen beroep en was ongehuwd. We wisten niet of Treintje Plet een man of een vrouw was (volgens de geboorte- en overlijdensakte van Trijntje Plet was ze een vrouw. Ze is op 27 augustus 1958 op 67 jarige leeftijd overleden; JB).

Uit het fotoalbum van de familie Polman.
Klik op een foto om de galerij te openen en door de foto’s te bladeren/scrollen.