Ten noorden van Malden werd in de lente van 1945 een groot militair vliegveld aangelegd. Jaap Been weet er (bijna) alles van.
Door GEERT GEENEN, De Gelderlander, Zaterdag 25 september 1999
MALDEN – De Gloster Meteor was de eerste straaljager van de geallieerde troepen. In maart 1945 kwam dit supermoderne, Engelse toestel naar het vasteland van Europa. Airstrip B91, Kluis near Nijmegen had de primeur. Het is een van de vele verhalen over dit militaire vliegveld, die Jaap Been uit Malden de afgelopen zes jaar verzameld heeft. Hij sprak daarvoor met oorlogsveteranen en oude inwoners van het dorp, dook in archieven van onder meer de Royal Air Force, en verkreeg vooral veel informatie via Internet. Via datzelfde Internet stelt Been ook alles wat hij tot nu toe over dit vliegveld gevonden heeft beschikbaar aan geïnteresseerden. En later schrijft hij er een boek over.
“Dat is slechts een kwestie van tijd. Ik zoek nog wat details en invulling. En ik hoop een keer een militair te vinden, die er aan heeft meegebouwd.” De nu 45-jarige Been is niet zo iemand die als kind al bezeten was van alles wat met soldaten of oorlog te maken had. Het ging wat geleidelijker, toevalliger. In de zomer van 1989 zag hij een oproep in de krant. Er werden gastgezinnen gezocht voor veteranen van de operatie Market Garden. Dat leek Been, die zeventien jaar daarvoor als HTS’er stage had gelopen in Cambridge, wel wat. Dan kon hij zijn Engels weer eens ophalen.
Van het een kwam het ander. Steeds weer nieuwe veteranen kwamen bij hem en zijn gezin logeren. En van die oud-soldaten hoorde hij zo nu en dan verhalen over Airstrip B91. Jaap Been, die zelfpas sinds 1981 in Malden woonde, raakte er hevig door gefascineerd. En ontdekte al snel dat er in alle boeken over die tijd nauwelijks iets over dat vliegveld te vinden was. Dus ging hij zelf op speurtocht.
Airstrip B91 strekte zich destijds uit van de huidige Molenwijk in Malden, daar waar nu de Vuurvogel school staat, tot aan de plek waar zich anno 1999 het meest noordelijk doel van voetbalclub Union bevindt. Zo’n 160 hectare groot was het in maart 1945 in 17 dagen tijd aangelegde vliegveld. De vliegbasis bij de toenmalige buurtschap Kluis was nodig in het kader van de operatie Veritable. Voor deze grootscheepse invasie van het Rijnland, die uiteindelijk het einde van de Tweede Wereldoorlog inluidde, was de nodige steun uit de lucht nodig. De geallieerden wilden namelijk niet dezelfde fout maken als bij Market Garden in september van het jaar daarvoor.
Het waren de van Airstrip B91 opstijgende Dakota’s, Tyfoons, Tempests en Gloster Meteors die uiteindelijk het Duitse luchtafweergeschut onklaar maakten en ervoor zorgden dat de Britten, Amerikanen en Canadezen met succes de Rijn bij Wesel konden oversteken. Wie alle details over deze vluchten wil weten, kan op de homepage van Jaap Been terecht. Maar wie vooral geïnteresseerd is in de Maldense kant van de zaak, komt daareven eens aan zijn trekken.
Been sprak uitvoerig met oude dorpsbewoners over de tijd van het vliegveld. En dat levert onder meer aangrijpende verhalen op over de sloop van dertien huizen die in de weg stonden. Tanks reden er letterlijk dwars door heen en bulldozers duwden de restanten voor eeuwig de bodem tussen Malden en Nijmegen in. Het, voordat Been zich ermee bemoeide, bijna vergeten vliegveld was maar korte tijd operationeel. Eind april waren de laatste militaire vluchten. Prins Bernhard was er in mei te gast. Hij arriveerde per jeep en vertrok per vliegtuig. Het was de allerlaatste keer dat er vanaf Airstrip B91 gevlogen werd.