Interview met A.P. van der Cruijsen door Jaap Been op 6 januari 1996.

Gedurende de oorlog woonde Toon van der Cruijsen langs de Rijksweg op nummer C102 tegenover de molen niet ver van de ingang van B91. Ik ken van der Cruijsen vanwege zijn foto verzameling. Hij heeft een groot aantal foto’s waaronder een aantal foto’s uit de 2e wereldoorlog. Van der Cruijsen is tachtig jaar oud en heeft nog een prima geheugen. Hieronder een samenvatting van een interview dat ik met hem had. 

Wanneer en hoe is het vliegveld aangelegd ?
Het is begin maart 1945 aangelegd, drie weken voordat het nodig was ter ondersteuning van operatie Varsity (de Rijn oversteek in Duitsland). De mensen die er woonden kregen een dag de tijd om hun huis te verlaten en wat spulletjes te verzamelen. Ze gingen dan meestal naar familie in de omgeving. Ongeveer 7 á 8 huizen moesten worden afgebroken (20 volgens naoorlogse rapporten). Om de huizen af te breken werd een tank met geschutskoepel gebruikt. De tank ging het huis dan aan de voorkant binnen en aan de achterkant weer uit. Dit werd herhaald totdat er niets meer over was van het huis. Hierna kwam er een bulldozer die een kuil van ongeveer 8 meter diep tot aan het grondwater maakte waarna de resten van het huis in de kuil werden geschoven. Tenslotte werd de kuil geëgaliseerd. De zwarte toplaag van het vliegveld werd verwijderd door een soort “kaasschaaf” voortgetrokken door een tank. De zwarte grond werd langs de grens van het vliegveld opgeslagen. De heuvels zijn op de luchtfoto te zien tussen de geparkeerde vliegtuigen. Als laatste werd het witte zand geëgaliseerd door een bulldozer. 

Waar was de ingang van het vliegveld?
De ingang van het vliegveld was bij de molen aan de zuid/west kant van het vliegveld. Het was vlak bij de plaats van de Dakota’s op de luchtfoto. De Dakota’s werden tegen het einde van de oorlog gebruikt voor het vervoer van gewonde soldaten. Het vliegveld was verboden terrein alhoewel ik me niet kan herinneren dat er geen hek of wachtpost was. Je werd direct teruggestuurd.  

Zijn er metalen platen gebruikt?
Grote geperforeerde staalplaten (PSP, Perforated Steel Planking) werden gebruikt als verharding bovenop het witte zand. De platen waren ongeveer 3 meter lang en 40 cm breed (9 voet 11 3/4 inch bij 1 voet 4 inch). Ze werden gebracht door grote vrachtwagens en aan elkaar gehaakt om een grote vliegstrip te maken. De platen hielden echter het stof niet tegen. Het stof was vreselijk, speciaal toen de Gloster Meteoor straalvliegtuigen kwamen. We moesten alle openslaande ramen afplakken om het stof buiten te houden.

Waar werd de brandstof opgeslagen?
Ik kan met nog herinneren dat er aan de rand van het vliegveld tegen het bos aan Nissenhutten stonden maar ik denk niet dat die voor de opslag van brandstof gebruikt werden. Ik denk dat de brandstof opgeslagen werd in jerrycans in het bos. Deze jerrycans werden later in grote hoeveelheden in het bos gevonden. Iedereen scheen ze te hebben gevonden en gebruikt.

Herinnert U zich nog speciale gebeurtenissen?
Ik herinner me nog de komst van een heel groot aluminium kleurig vliegtuig met hoge ambtenaren. Het was een vrij modern propeller vliegtuig met naar ik dacht 8 motoren, 4 aan elke kant. Verder herinner ik me een crash. Het toestel lande de verkeerde kant op, d.w.z. van zuid naar noord. Het crashte op de landingsbaan en stond uiteindelijk stil met zijn staart in de lucht.

Wat weet U van de diepe kuil op de plaats van het vliegveld?
Ik denk dat deze ontstaan is na de oorlog omdat er omdat er zwarte grond voor bouwgrond en wit zand nodig was voor huizen. De kuil is in gebruik bij de Nijmeegse schiet club.

Waarom zijn de wieken van de molen verwijderd?
Toen het vliegveld klaar was op 17 maart 1945 zijn er testvluchten gemaakt. Na deze testvluchten is er besloten de wieken te verwijderen aangezien ze een potentieel gevaar vormden voor de dalende en stijgende vliegtuigen. De molen stond namelijk precies in het verlengde van de baan. Behalve de wieken zou ook de kap verwijderd moeten worden. Dat was achteraf gelukkig niet nodig. Tegenwoordig (januari 1996) is de molen er nog steeds als stille getuige van de oorlog.

Wanneer is het vliegveld opgeruimd?
Het duurde vrij lang voordat het vliegveld ontruimt werd. Ik denk zelfs dat het in 1947 of 1948 was. De geperforeerde staalplaten werden door iedereen uit de omgeving gebruikt, ik heb er zelfs foto’s van.